Το σχέδιο στα κόμικς.

Το σχέδιο στα κόμικς, μια τέχνη που βλέπεται-διαβάζεται, όπως καταλαβαίνει κανείς είναι πολύ σημαντικό. Δεν παίζει όμως τον καταλυτικό ρόλο με τον τρόπο που θα περίμενε κάποιος μη μυημένος στον χάρτινο κόσμο. Για τους περισσότερους ανθρώπους που δεν γνωρίζουν, ένα καλό κόμικς είναι ένα καλά σχεδιασμένο κόμικς. Για αυτούς που διαβάζουν και έχουν κάποια επαφή μαζί τους δεν φτάνει μονάχα αυτό αλλά και πρέπει να υπάρχει και καλό σενάριο.

Όπως όλοι γνωρίζουν υπάρχουν πάρα πολλά στυλ σχεδίου.

Ρεαλιστικό- Αποτυπώνει την πραγματικότητα στο χαρτί. (Τζιουζεπε Μπεργκμαν του Μανάρα, Μπατμαν του Νηλ Ανταμς, κόμικς του Αλεξ Ροσς.)

Στιλιζαρισμένο (χαλαρά)- Αποτυπώνει την πραγματικότητα με μια παραμόρφωση, μια δυναμική προσωπική του καλλιτέχνη (Σιν Σιτυ του Φρανκ Μιλλερ, Μπλακ Κισς του Χαουαρντ Τσεηκιν, Εξαίρετοι Κύριοι και Συντροφιά των Άλαν Μοορ και Κέβιν ο Νηλ.)

Στιλιζαρισμένο (αγρίως)- Είναι το καρτούν. (Αστεριξ, Φωτεινή της νύχτας, Πηνατς.)

Επίσης βασικός διαχωρισμός είναι το

1-Ασπρομαυρο

2-Εγχρωμο

Στο ασπρόμαυρο μπορεί να έχεις σχέδιο μόνο με γραμμές, καθαρόαιμο λαην αρτ (line art), μπορείς να έχεις λαην αρτ με βασικές σκιές, αλλά μπορείς και να χεις και ένα εξ ολοκλήρου σχέδιο με διάφορες υφές σκιάς-φωτός. Στο έγχρωμο επίσης μπορεί να έχεις πλακάτο χρώμα, ελαφρώς πλαστικό (με μαρκαδόρους, ακουαρέλα κτλ.) ή τελείως φωτορεαλιστικο με λάδι ή ακρυλικά.

Από τους δυο παραπάνω διαχωρισμούς καταλαβαίνει κάνεις πως οι επιλογές και οι συνδυασμοί είναι πολλοί.

Συνεπώς ένα επιτυχημένο κόμικς όσον αναφορά το σχέδιο, πρέπει να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε οι εικόνες του να υπηρετούν την αφήγηση και την ψυχή του. Η εικονογράφηση του κόμικς πρέπει να υπηρετεί την ιστορία. Ένας σωστός σχεδιαστής λοιπόν έχει καθήκον να βρει τον κατάλληλο συνδυασμό ώστε να διηγηθεί την ιστορία του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Οι λεπτομέρειες του σχεδίου επίσης δεν είναι κάτι που θα πρέπει να βασίζεται στις γνώσεις και στη αρτιότητα του εικονογράφου-κομιστα. Κάθε καρέ πρέπει να εμπεριέχει όσον το δυνατόν γίνεται, τις χρήσιμες πληροφορίες που θα πρέπει να δει-διαβάσει ο αναγνώστης.

Μπορεί να φανταστεί κάποιος πως θα φαινόταν ο αγαπητός μας καου-μπόι Λούκι Λουκ χωρίς την καρτουνιστικη του εικόνα ή με λεπτομερέστατη γραφιστική δουλειά (σε φάση Μοεμπιους)? Δεν ξέρω πως θα μπορούσε να είναι το κόμικς αν βάζαμε τον Φρανκ Μιλλερ παραδείγματος χάρη να σχεδιάσει τον Λούκι Λουκ, το σίγουρο όμως είναι ότι θα μιλάγαμε για άλλο κόμικς. Οι περισσότεροι δημιουργοί ανάλογα με το στυλ τους, σχεδιάζουν και ανάλογες ιστορίες. Ο Σέρτζιο Αραγκονες πιστεύω πως δεν ήταν στο μυαλό του Σταν Λη όταν σκεπτόταν το ποιος θα μπορούσε να είναι ο νέος σχεδιαστής του Σπαηντερ-μαν. Επίσης δεν πιστεύω να υπήρχε εποχή που το χιουμοριστικό περιοδικό Μαντ ζαχάρωνε τον σπουδαίο Ενκι Μπιλαλ. 

Σε μια συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό για τα κόμικς, Γουηζαρντ, ο Σαημον Μπισλεη μίλησε σχετικά με το θέμα του άρθρου αυτής της εβδομάδας.

Στην ερώτηση αν προτιμάει σινική μελάνη ή χρώμα ο Μπισλεη νομίζω απάντησε μελάνι. Μου φαίνεται πως την είπε λίγο σε όλους όσους προσπαθούν να πάρουν τα εύσημα του καλού σχεδιαστή με το να σχεδιάζουν δυνατές από τεχνικής άποψης (λεπτομέρεια κτλ) εικόνες. Παλαιότερα θεωρούσε το αρτγουορκ (artwork) του Τζακ Κερμπυ κακό. Με τον καιρό λέει κατάλαβε πως τα σκίτσα του περιείχαν όλα τα απαραίτητα και όλα τα περιττά έλειπαν. Είπε πως τα σχέδια του ήταν πολύ δυναμικά. Κάτι αντίστοιχο του Τζακ Κερμπυ για την εποχή που έγινε η συνέντευξη (1994) ήταν ο Φρανκ Μιλλερ με το Σιν Σιτυ. 

Παρακάτω ακολουθούν αποσπάσματα από μεταφρασμένα άρθρα (δημοσιευμένα αρχικώς σε έντυπα του εξωτερικού) του ελληνικού Παρά- Πέντε.( Τεύχος 26, Μάιος 1987)

Ινδιάνικο καλοκαίρι (Χιουγκο Πραττ-Μιλο Μαναρα).

Το γελοίο είναι που ο σχεδιαστής μιμείται τις γραμμές-φετίχ του Πραττ_ γλάροι που πετούν στον ουρανό, διαφανείς πεταλούδες, ένα μαύρο κοράκι, φύλλα δέντρων που κουνιούνται απαλά. Η λειτουργία των γραμμών στον Κορτο Μαλτεζε δίνουν ρυθμό στην αφήγηση ενώ οι γραμμές του Μαναρα ελαφραίνουν τον ρυθμό με έναν κακό τρόπο γιατί το σκίτσο βρίθει από ρεαλιστικές λεπτομέρειες. Όταν ο Πραττ σχεδιάζει οι γραμμές του είναι διδακτικές ενώ με τον Μαναρα φτάνουν στην επίδειξη (η κομψότητα που προφασίζεται ο Μαναρα συνοψίζεται στη χυδαιότητα του ΠΡΟΣΕΞΕ ΜΕ). Τα ντεκόρ βγαίνουν κατευθείαν από τον Ντίσνεϊ. Πανοραμικά δάση από όπου δεν λείπει ούτε ένα μανιτάρι, ένας κύκνος. Μπορεί ο μεγάλος Ντίσνεϊ να ήταν κιτς όμως οι ιστορίες του κολαγανε σε αυτό το κιτς. Ήταν κωμικοτραγικές. Όμως η καθαρή βία, ο κυνισμός, το αίσθημα, αυτά τα πράγματα που σχεδόν μόνος του κατάφερε να φέρει ο Πραττ στα κόμικς δεν έχουν καμία σχέση με το ακαδημαϊκό πασπάλισμα του Μαναρα. Τα θέματα του Πραττ στην περίπτωση αυτή γελοιοποιούνται, χάνουν το πρόσωπο τους. Ο ιεροκήρυκας είναι λάγνος με έναν γελοίο τρόπο, οι ινδιάνοι βγαίνουν από ρεπορτάζ μόδας, και οι γυναίκες από το Πλεημποη. Όταν δεν υπάρχει συνάφεια ανάμεσα στο σενάριο και την εικόνα το κόμικς είναι σκέτη αποτυχία. Δεν το συνιστούμε.

«Μια νύχτα στου Τενεση» του Ζαν Πιερ Οτεμαν (Autheman)

_Το συγκεκριμένο άλμπουμ βγήκε το καλύτερο της χρονιάς στο Διεθνές φεστιβάλ κόμικς της Ανγκουλεμ και_

…προκάλεσε ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις. Πολλοί μιλούσαν για ένα άλμπουμ με αδέξιο σκίτσο και πολύ σχηματικό. Η αλήθεια είναι πως ο Οτεμαν δεν είναι ούτε Μαναρα, ούτε Μοεμπιους, ούτε Ζουλλιαρντ. Είναι ένας αφηγητής και γι’ αυτόν το καρέ του κόμικς _ως αφηγηματικό απόσπασμα_ οφείλει πρώτα απ’ όλα να είναι αναγνώσιμο ,αποτελεσματικό, φορέας πληροφοριών και συγκινήσεων. Δεν είναι παράλογο. Ένα κόμικς δεν είναι μόνο γραφιστική δουλειά, όσο μεγαλοφυής και αν είναι, είναι και ιστορία. 

Σίγουρα θα υπάρχουν στιγμές όπου καρέ και ιστορίες πρέπει να σχεδιάζονται σχολαστικά και φορτωμένα και άλλες στιγμές που κάτι τέτοιο θα ήταν περιττό και ίσως βλαβερό. Επίσης το στυλ της εικονογράφησης παίζει καταλυτικό ρόλο. Αυτό είναι το έργο που έχει να επιτελέσει ένας σχεδιαστής κόμικς. Να ψάχνει και να ντύνει την εικονογράφηση του ανάλογα.